Rắc rối đặt tên đại học: Lạ lùng khi trong một 'university' lại có thêm các 'university'

TTO - Theo Luật giáo dục đại học 2018, một 'đại học' có thể bao gồm nhiều 'trường đại học' bên trong. Tuy nhiên, tên gọi quốc tế của các 'đại học' hay 'trường đại học' hiện nay như nhau và đều là 'university'.​

Trong Đại học Quốc gia TP.HCM có Trường đại học Bách khoa, nhưng Đại học Quốc gia TP.HCM có tên tiếng Anh là "Viet Nam National University Ho Chi Minh City", còn Trường đại học Bách khoa là "Ho Chi Minh City University of Technology". Việc trong một "university" lại có thêm một "university" khiến nhiều chuyên gia quốc tế không khỏi bối rối...
Theo Luật giáo dục đại học 2018, "đại học" và "trường đại học" là hai khái niệm khác nhau. Một "đại học" có thể bao gồm nhiều "trường đại học" bên trong. Tuy nhiên, tên gọi quốc tế của các "đại học" hay "trường đại học" hiện nay như nhau và đều là "university".

Mô hình không khác, chỉ rối tên gọi

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một tiến sĩ gốc Việt đang làm giảng viên đại học tại Singapore cho biết hiện tại ở phần lớn các đại học lớn trên thế giới sẽ hoạt động theo mô hình đa ngành và được gọi là university.

Trong các đại học (university) thường sẽ có nhiều khoa (faculty) hoặc trường (school/college) để tập trung vào từng chuyên ngành cụ thể, chẳng hạn Trường Tài chính (School of Finance), Trường Kế toán (School of Accounting), hay trong Đại học Quốc gia Singapore (National University of Singapore) hiện có một số khoa và trường như Khoa Khoa học (Faculty of Science), Khoa Nha khoa (Faculty of Dentistry) hay Trường Kinh doanh (Business School)…

Riêng khái niệm college có phần khác nhau ở một số quốc gia. Có những nước xem đây là bậc học cao đẳng (như ở Canada), cũng có nước coi như một trường phổ thông (như ở Tây Ban Nha).

Ở nhiều nơi như Mỹ, Úc… trong các đại học (university) sẽ có các college, cũng để chuyên dạy về một lĩnh vực nào đó. Trong nhiều trường hợp, "college" tương đương "school", nằm dưới các đại học (university). Nhưng cũng có lúc bên trong các "college" lại có các "school" nhỏ hơn.

"Về ý nghĩa, mô hình các trường trong đại học ở Việt Nam không khác với thế giới, chẳng hạn trong Đại học Quốc gia TP.HCM có Trường đại học Bách khoa, cũng tương tự như trong Đại học Quốc gia Singapore có Trường Kinh doanh.

Tuy nhiên, rắc rối ở chỗ khi chúng ta dịch sang tiếng Anh thì Đại học Quốc gia TP.HCM dùng chữ university, còn Trường đại học Bách khoa cũng dùng chữ univeristy. Trong khi đó, Đại học Quốc gia Singapore dùng chữ university, còn Trường Kinh doanh dùng chữ school.

Chính điều này đã làm không ít chuyên gia nước ngoài khi đọc tên các trường đại học của Việt Nam cứ thắc mắc vì sao trong một university lại có thêm một university nữa" - tiến sĩ này nói.


Nghiên cứu sinh tại Trường đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia TP.HCM) - Ảnh: TRỌNG NHÂN
"Loạn" danh xưng


Không chỉ rối khi dịch sang tiếng Anh mà việc sử dụng tên tiếng Việt của các trường cũng... "loạn". Dù pháp luật đã quy định rõ "trường đại học" hoàn toàn khác "đại học", trên thực tế vẫn có hàng chục trường tự xưng là đại học trên biển hiệu và các sản phẩm truyền thông.

Hiện có không ít trường đại học đang làm đề án để chuyển đổi thành đại học dù chưa được phê duyệt vẫn tự xưng là "đại học". Việc này khiến người học rối mù, bị hiểu nhầm. Ngay cả Trường đại học Bách khoa Hà Nội đến nay mới được chính thức chuyển đổi thành đại học nhưng cũng đã tự xưng là Đại học Bách khoa Hà Nội từ rất lâu.

Một số cơ sở đào tạo của Trường đại học Kinh tế TP.HCM hiện cũng đã gắn biển Đại học Kinh tế TP.HCM, dù hiện đang trong quá trình làm đề án chuyển đổi lên đại học.

Ngoài ra, theo khảo sát của Tuổi Trẻ, hiện có đến vài chục trường đại học trên cả nước tự xưng trên biển hiệu là đại học: Tôn Đức Thắng, Kiến trúc TP.HCM, Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, Giao thông vận tải TP.HCM, Văn hóa TP.HCM, Kinh tế TP.HCM, Y dược TP.HCM, Công nghệ TP.HCM, Kinh tế - Tài chính TP.HCM, Nguyễn Tất Thành, Văn Lang, Hoa Sen, Cần Thơ, Y Hà Nội, Ngoại thương, Kinh tế quốc dân, Xây dựng, Điện lực, Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, Mở Hà Nội, Nha Trang, Duy Tân, Đông Á, Phan Châu Trinh…

Theo ông Bùi Quang Trung - trưởng phòng truyền thông Trường đại học Nguyễn Tất Thành, bảng tên "Đại học Nguyễn Tất Thành" gắn trên nóc tòa nhà cơ sở An Phú Đông (quận 12, TP.HCM) đã có từ lâu rồi, được gắn lúc chưa có quy định phân biệt trường đại học, đại học.

"Bảng tên đó do công ty xây dựng làm nhà tặng từ lúc xây dựng cơ sở trường. Do bảng tên dài nên công ty xây dựng bớt chữ "trường" cho gọn. Hiện nhà trường đang chuẩn bị thi công thay bảng tên đó bằng bảng led với đầy đủ tên Trường đại học Nguyễn Tất Thành" - ông Trung nói.

Ông Nguyễn Trần Ngọc Phương, giám đốc Trung tâm marketing và phát triển thương hiệu Trường đại học Công nghệ TP.HCM, cho hay: "Trong tất cả văn bản hành chính, văn bằng - chứng chỉ, văn bản khác theo quy định thì tên đầy đủ của trường giống trong quyết định thành lập là Trường đại học Công nghệ TP.HCM.

Còn bảng hiệu "HUTECH - Đại học Công nghệ TP.HCM" nhà trường đang treo nhiều năm nay là cách gọi phổ biến và cũng được hiển thị trong logo, bộ nhận diện của trường. Nói chung, trong bộ nhận diện hay logo là thể hiện những câu chữ, biểu tượng tối giản/tinh giản nhất".
Trường đại học bổ túc xamer

Đèo mẹ cái này dễ hiểu vãi cả lz, có mà thằng viết báo giả ngu chứ có đéo gì là khó hiểu: đại học quốc gia tphcm đứng riêng 1 mình thì sẽ gọi là: khối đại học quốc gia tphcm, gọi là khối đại học quốc gia vì đây là 1 tổ hợp gồm nhiều thứ chứ ko chỉ mỗi trường đại học: có nhân văn, quốc tế, bk vv , các trường này là thành viên của khối đại học quốc gia tphcm, do ban giám đốc đhqg tphcm lãnh đạo chung, đại học quốc gia tphcm nó còn có trung tâm thể dục thể thap, toà nhà giám đốc đhqg và các phòng thí nghiệm thuộc đhqg nữa, thế nó mới gọi là: khối đại học qg
Còn gọi đại học quốc gia tphcm riêng lẻ là khi cần dùng cho mục đích học thuật, nghiên cứu, ví dụ như: nghiên cứu phòng thí nghiệm, phân chia ngân sách, khi này đại học quốc gia tphcm là 1 tổ chức chung để phân chia ngân sách từ thành phố xuống.
Cần gọi Bách Khoa thì sẽ gọi là:
Đại học Bách Khoa tphcm thuộc khối đại học quốc gia tphcm.

Còn lý do tại sao mình thích gom chung vài trường đh vô 1 khối thì là do: để tăng chỉ số nature index dùng để xếp hạng nghiên cứu quốc tế :v Nghiên cứu của BK, của KHTN, của IU, của khoa y đhqg vv, đều có thể đc xếp chung vào nature index cho đại học quốc gia tphcm đc hết, nhưng nature index của đhqg tphcm thì ko đc tính vô cho từng trường riêng lẻ, 1 cách để tăng bậc rank trên xếp hạng nghiên cứu học thuật quốc tế thôi :v
Ví dụ như Oxford hay Cambridge của Anh, bọn nó cũng là 1 "khối đại học" gồm nhiều trường đại học đấy.