- Bài viết
- 1,080
- Xu
- 33,818
Theo đạo Hồi, linh hồn người chết tồn tại ở Chướng ngại xứ (barzakh), trong khi Kinh Qur’an chỉ coi đó như là rào cản thì trong thế giới quan Hồi giáo truyền thống, đặc biệt trong mộ địa, đều có vài con đường khai thông với thế giới bên kia. Đôi khi người chết có thể xuất hiện trên thân người sống. Tâm linh thanh tịnh như tâm linh của các vị thánh thường được gọi là rūḥ (linh linh), còn những linh hồn bất tịnh luôn tìm cách báo thù thường được gọi là afarit (trần linh). Người Hồi giáo cũng tin rằng chôn cất không đúng cách sẽ khiến linh hồn ở lại thế gian và đi lang thang như bóng ma. Vì những linh hồn vẫn nán lại ở mộ phần của họ, một số người thử cố gắng kết nối với họ để có được kiến thức bị ẩn giấu. Liên lạc với người chết không giống như liên lạc với jinn (cự linh), cự linh cũng có thể tiết lộ kiến thức bị ẩn giấu cho người sống hay. Vậy, ở đây ta có ba khái niệm về linh hồn của Hồi giáo: linh linh là những linh hồn thiện hảo sẽ nên thánh và trở về thiên đường (tương đương với khái niệm saint của Tây phương), trần linh là những hồn ma xấu còn vướng vào vòng tục lụy (tương đương với khái niệm ghost của Tây phương), nhưng cự linh là linh hồn của quỷ dữ chống lại cái thiện (tương đương với khái niệm demon của Tây phương). Có nhiều cuộc gặp gỡ giữa người với ma trong giấc mộng, mộng được ứng trong thế giới biểu tượng.
Trái ngược với tư tưởng Hồi giáo truyền thống, các học giả Salafi – một phong trào cải cách và phục hưng giáo lý đạo Hồi – thì bảo linh hồn người chết không thể trở lại dương gian và bắt liên lạc với người sống, do đó những hồn ma ta thấy là do cự linh giả mạo. Cách nói này so ra cũng không khác gì quan điểm quỷ dữ trá hình mà các nhà Thần học Ki-tô giáo Tây phương chủ trương, như đã nêu ở trên.
Tại sao Ki-tô giáo và Hồi giáo (gọi chung là các tôn giáo thờ Thiên Chúa) khi phát triển lý luận Thần học đều rơi vào vướng kẹt cho rằng không có ma mà có quỷ. Chính tác giả cũng từng nghe một anh bạn bên đạo Tin Lành nói với mình rằng: “Ma (ghost) là xạo, không có thật đâu, quỷ (demon) mới có thật.” Tôi rất lấy làm buồn cười với suy nghĩ ấu trĩ của anh ta, nhưng khi tra cứu lại, tôi mới ngạc nhiên rằng ngay cả những bộ óc thông thái của các nhà lý luận Thần học cũng loay hoay khó xử trong quan niệm phân biệt giữa ma với quỷ. Vì đã lỡ là tôn giáo Độc thần, khi tôn vinh Thượng đế và thiên thần, người ta bắt buộc phải dựng lên cái thế đối lập với nó, là sự tồn tại của quỷ dữ. Cho nên, họ không thể và cũng không dám bác bỏ quan niệm quỷ dữ như là thế lực hung ác chống lại Thượng đế. Nhưng đối với trạng thái tồn tại trung gian giữa thần và quỷ, hay giữa người với quỷ, phải có hồn ma tồn tại, thì họ phân vân và hoài nghi về điều đó. Bộ óc lý trí thực tế của họ không sao giải thích được nếu có ma thì cớ sao người ta không dễ dàng thấy chúng, chỉ có một số ít người nhìn thấy và không tài nào kiểm chứng được. Bản thân những nhà lý luận này cũng chỉ là những học giả lý thuyết suông, họ không dấn thân vào kinh nghiệm của người thực hành bao giờ, nên họ chỉ biết bo bo theo kinh sách rằng chỉ có hai thái cực đối lập gay gắt là Thần và Quỷ, còn trạng thái hồn ma nửa thiện nửa ác thì khó chứng minh trong thực tế nên tốt nhất là quy nó về phạm trù của Quỷ, nói rằng không có hồn ma tồn tại mà chỉ có Quỷ giả dạng. Thật là một cách quy giản vừa thông minh nhưng cũng rất ngu xuẩn. Tôi thường mỉa mai rằng: những kẻ ngu ngốc về tâm linh có thật nhất lại là những ông học giả Thần học uyên bác chứ không phải những tên vô thần gà mờ.
Trái ngược với tư tưởng Hồi giáo truyền thống, các học giả Salafi – một phong trào cải cách và phục hưng giáo lý đạo Hồi – thì bảo linh hồn người chết không thể trở lại dương gian và bắt liên lạc với người sống, do đó những hồn ma ta thấy là do cự linh giả mạo. Cách nói này so ra cũng không khác gì quan điểm quỷ dữ trá hình mà các nhà Thần học Ki-tô giáo Tây phương chủ trương, như đã nêu ở trên.
Tại sao Ki-tô giáo và Hồi giáo (gọi chung là các tôn giáo thờ Thiên Chúa) khi phát triển lý luận Thần học đều rơi vào vướng kẹt cho rằng không có ma mà có quỷ. Chính tác giả cũng từng nghe một anh bạn bên đạo Tin Lành nói với mình rằng: “Ma (ghost) là xạo, không có thật đâu, quỷ (demon) mới có thật.” Tôi rất lấy làm buồn cười với suy nghĩ ấu trĩ của anh ta, nhưng khi tra cứu lại, tôi mới ngạc nhiên rằng ngay cả những bộ óc thông thái của các nhà lý luận Thần học cũng loay hoay khó xử trong quan niệm phân biệt giữa ma với quỷ. Vì đã lỡ là tôn giáo Độc thần, khi tôn vinh Thượng đế và thiên thần, người ta bắt buộc phải dựng lên cái thế đối lập với nó, là sự tồn tại của quỷ dữ. Cho nên, họ không thể và cũng không dám bác bỏ quan niệm quỷ dữ như là thế lực hung ác chống lại Thượng đế. Nhưng đối với trạng thái tồn tại trung gian giữa thần và quỷ, hay giữa người với quỷ, phải có hồn ma tồn tại, thì họ phân vân và hoài nghi về điều đó. Bộ óc lý trí thực tế của họ không sao giải thích được nếu có ma thì cớ sao người ta không dễ dàng thấy chúng, chỉ có một số ít người nhìn thấy và không tài nào kiểm chứng được. Bản thân những nhà lý luận này cũng chỉ là những học giả lý thuyết suông, họ không dấn thân vào kinh nghiệm của người thực hành bao giờ, nên họ chỉ biết bo bo theo kinh sách rằng chỉ có hai thái cực đối lập gay gắt là Thần và Quỷ, còn trạng thái hồn ma nửa thiện nửa ác thì khó chứng minh trong thực tế nên tốt nhất là quy nó về phạm trù của Quỷ, nói rằng không có hồn ma tồn tại mà chỉ có Quỷ giả dạng. Thật là một cách quy giản vừa thông minh nhưng cũng rất ngu xuẩn. Tôi thường mỉa mai rằng: những kẻ ngu ngốc về tâm linh có thật nhất lại là những ông học giả Thần học uyên bác chứ không phải những tên vô thần gà mờ.
