Quan hệ biện chứng giữa chứng khoán và Phật giáo

Thời gian vừa qua, nhiều người trong ban trị sự mang tiền công đức của chùa đi đầu tư chứng khoán. Lúc đầu cũng hứa hẹn lợi nhuận, gia tăng tài sản, nhưng ngờ đâu có 2 đợt giảm của bitcoin với call margin chứng khoán, tiền công đức của nhà chùa giờ không hẹn ngày về.



Trụ trì đành đăng đàn giảng pháp, nói về chánh niệm (mindfulness) được trên thị trường chứng khoán.
Đức Phật cho rằng một trong những nhận thức căn bản mà con người phải đạt được để theo con đường của Ngài, là hiểu rằng bản chất cuộc sống là Vô thường, khổ và vô ngã (impermanence, unsatisfactoriness and not-self.)

Vô thường ở đây muốn nói đến sự thay đổi liên tục của vạn vật, không có gì là bất biến cả. Và điều này cực kỳ dễ thấy trên thị trường chứng khoán. Giá cổ phiếu luôn thay đổi nếu nó còn trên sàn. Đã dính vào chứng khoán là phải chấp nhận sự thay đổi liên tục này, sự vô thường này, và đừng để tâm mình dao động theo nó. Thực ra ta thấy sự vô thường này ở mọi nơi, từ những cái cây trong vườn cho đến chính cơ thể ta. Nhưng rất ít nơi mà sự vô thường lại dễ thấy và dễ cảm nhận như thị trường chứng khoán.
Khổ ở đây bao hàm trong nó sự không thỏa mãn. Và cũng không ở đâu dễ thấy sự không thỏa mãn như thị trường chứng khoán. Bạn khổ vì vừa mua xong nó xuống, vừa bán xong nó lên, thậm chí vì… chưa kịp mua nó đã lên. Dẫu bạn có sướng khi nó lên gấp đôi gấp ba, thì rồi bạn cũng sẽ khổ nếu bán nó không đúng đỉnh hoặc bán xong thì nó lên tiếp. Mà trên đời này không có ai bán được đúng đỉnh và mua được đúng đáy cả.
Vô ngã là điều khó nghiệm thấy nhất, nhưng trên thị trường chứng khoán, nó cũng rất rõ ràng. Khi cái tôi của bạn còn cao, bạn sẽ luôn nghĩ mình đúng, thậm chí nghĩ thị trướng sẽ đi theo ý muốn của bạn. Dần dần bạn sẽ thấy rằng thực ra hoàn toàn không phải như vậy. Bỏ quên, hay nói đúng hơn là nhận ra sự vô ngã mới chính là yếu tố quyết định để thành công. Và câu nói kinh điển của dân đầu cơ chứng khoán: The trend is your friend mặc dù bằng tiếng Anh nhưng thể hiện rõ nhất sự vô ngã đó của các bậc thầy.
Có câu: “Thứ nhất là tu tại gia, thứ nhì tu chợ, thứ ba tu chùa”; chợ ở đây có thể hiểu là sàn chứng khoán, nơi bạn có thể vừa kiếm được tiền vừa hiểu được Đạo.


Nam mô bổn sư đồng chí Thích ca Mâu ni Phật