Phiến quân chiếm thủ đô Damascus, cam kết hợp tác với thế giới
Chủ Nhật, 08/12/2024, 12:21
Phiến quân giành kiểm soát thành phố thủ đô Damascus của Syria chỉ 10 ngày sau khi mở chiến dịch quân sự, đồng thời khẳng định sẽ hợp tác với cộng đồng quốc tế.
Các nhóm phiến quân Syria hôm nay (8/12) tuyên bố đã giành kiểm soát toàn bộ thủ đô Damascus sau khi quân đội chính phủ Syria trung thành với Tổng thống Bashar al-Assad rút lui. Phiến quân cũng khẳng định Tổng thống Assad đã rời đất nước, nhưng chưa rõ đích đến.
Tình hình Syria thay đổi từng phút. Tại Damascus, các tiếng nổ súng hiện chỉ được ghi nhận ở khu vực đặt dinh Tổng thống Syria. Không khí ở các khu vực khác của Damascus lúc này khá ổn định. Hình ảnh do truyền thông đăng tải cho thấy các tay súng di chuyển trên nhiều tuyến đường.
Cơ quan Quản lý Chính trị, một nhánh của phiến quân Syria, cùng ngày hứa sẽ hành động vì lợi ích của toàn thể người dân sau khi nắm quyền. "Đây là chiến thắng của tất cả", nhóm này nêu. "Chúng tôi cam kết tăng cường đoàn kết xã hội, đảm bảo công lý và phẩm giá cho mọi thành phần trong xã hội Syria".
Trong một tuyên bố khác, phiến quân Syria thông báo "mong muốn thắt chặt quan hệ với tất cả các quốc gia anh em và hữu nghị trên cơ sở tôn trọng lợi ích". "Chúng tôi đặt mục tiêu đóng vai trò xây dựng ở khu vực và thế giới để đạt được an ninh và ổn định", tuyên bố nêu.
Thông tấn Nga RiaNovosti trước đó dẫn lời Thủ tướng Syria Mohammad Ghazi al-Jalali tuyên bố ông không rời bỏ đất nước và khẳng định sẵn sàng thực hiện các bước chuyển giao quyền lực sau khi phiến quân do nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS) dẫn đầu tiến vào thủ đô Damascus.
"Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với bất kỳ nhà lãnh đạo nào do người dân lựa chọn", ông al-Jalani nêu trong thông điệp gửi giới truyền thông. "Tôi hy vọng tất cả người dân Syria đều suy nghĩ hợp lý về lợi ích của đất nước mình".
Theo AlJazeera, ông al-Jalani cũng xác nhận ông đến văn phòng Thủ tướng để làm việc trong buổi sáng 8/12. Ông kêu gọi người dân không phá hoại tài sản công. "Chúng ta chìa tay với phe đối lập, những người khẳng định sẽ không làm hại bất cứ ai tại Syria", ông nói.
Cùng thời điểm, thủ lĩnh HTS al-Jolani xác nhận đã lệnh cho các tay súng phiến quân không tấn công các cơ quan cung cấp dịch vụ công ích ở Damascus. Một lãnh đạo khác của HTS khẳng định các "thể chế công" sẽ tiếp tục nằm dưới sự điều hành của Thủ tướng Syria.
Tổng thống Syria Assad chưa đưa ra tuyên bố chính thức nào. Reuters dẫn lời các quan chức cấp cao Syria và tổ chức giám sát SOHR xác nhận thông tin của phiến quân về việc ông đã lên máy bay đi "tới một địa điểm chưa xác định".
HTS dẫn đầu các nhóm phiến quân mở chiến dịch tấn công ở Syria từ hôm 27/11. Sau khoảng 10 ngày, phiến quân đã kiểm soát lần lượt các thành phố Homs, Hama, Aleppo ở phía Bắc và Daraa, Quneitra, Suwayda ở phía Nam đất nước.
Việc phiến quân tiến vào kiểm soát Damascus mà không gặp nhiều khó khăn gây bất ngờ với giới quan sát trên toàn thế giới. Diễn biến ở Syria làm dấy lên lo ngại về làn sóng bất ổn mới trên khắp khu vực Trung Đông.
Sean Savett, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, cho biết Tổng thống Joe Biden "đang theo dõi chặt chẽ các sự kiện tại Syria và liên tục giữ liên lạc với các đối tác trong khu vực". Mỹ hiện duy trì khoảng 900 binh sĩ tại Syria, làm nhiệm vụ hỗ trợ lực lượng người Kurd truy quét tàn dư của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Các nhóm dân quân người Kurd cũng đặt lực lượng trong tình trạng báo động cao.
Trong một tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc thảo luận ở Qatar, 3 nước có tiếng nói quan trọng về tình hình Syria là Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran thông báo họ sẵn sàng "tiếp tục tham vấn và phối hợp để tìm ra giải pháp hiệu quả cho cuộc khủng hoảng Syria nhằm đáp ứng mong muốn của người dân Syria về an ninh và ổn định".
Phiến quân Syria chiếm thành phố Homs, tiến về thủ đô Damascus
Hé lộ chiến lược của thủ lĩnh phiến quân HTS đang làm loạn ở Syria
Thái Hà
Lý do quân đội Syria thất thủ chóng vánh
Quân đội thiếu nhuệ khí và kinh tế kiệt quệ, còn lực lượng tinh nhuệ nhất không xuất hiện, đã khiến Damascus thất thủ nhanh chóng, theo chuyên gia.Tổ chức vũ trang Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ngày 8/12 thông báo liên minh các lực lượng chống chính phủ đã chiếm Damascus và Tổng thống Bashar al-Assad đã "bỏ chạy". Thủ tướng Syria Mohammed al-Jalali thông báo chính phủ đã sẵn sàng cho quá trình chuyển giao quyền lực và ông sẽ hợp tác với lãnh đạo tiếp theo của Syria do nhân dân lựa chọn.
HTS cùng đồng minh tiến đánh Aleppo vào ngày 29/11 và liên minh phiến quân liên tục chiếm các thành phố lớn nhất cả nước trong hơn một tuần sau đó. Bộ Quốc phòng Syria hôm 6/12 còn tuyên bố đang tái bố trí lực lượng để phản công ở Hama cách Damascus hơn 200 km. Chỉ qua một ngày, các lực lượng chống chính phủ đã bao vây thủ đô, còn quân đội bỏ vị trí phòng thủ và vứt lại xe tăng trên đường phố.
"Không ai ngờ rằng quân đội Syria lại mong manh đến vậy", nhà phân tích quân sự Elias Hanna của Al Jazeera nhận định. "Điều này cho thấy sự thiếu quyết tâm chiến đấu của quân đội nước này, từ Aleppo đến tận thủ đô Damascus".
Lực lượng chống chính phủ Syria ăn mừng ở thành phố Hama ngày 5/12. Ảnh: AFP
" style="margin: 0px; padding: 0px 0px 453.328px; box-sizing: border-box; text-rendering: optimizelegibility; width: 680px; float: left; display: table; -webkit-box-pack: center; justify-content: center; background: rgb(240, 238, 234); text-align: center; position: relative;">
Lực lượng chống chính phủ Syria ăn mừng ở thành phố Hama ngày 5/12. Ảnh: AFP
Hanna nói quân đội Syria liên tục tuyên bố "tái bố trí" các đơn vị khỏi các thành phố sau khi rút lui, nhưng trên thực tế họ không thiết lập bất kỳ phòng tuyến nào cản đường tiến công của phiến quân.
Nhà phân tích Arab cũng đặt nghi vấn về số phận Sư đoàn 4 của quân đội Syria. Đây được xem là đơn vị tinh nhuệ nhất nước này, được trang bị vũ khí hiện đại với hàng chục nghìn binh sĩ, đặt dưới sự chỉ huy của ông Maher al-Assad, em trai Tổng thống Bashar al-Assad.
"Ẩn số lớn nhất lúc này là: Những người lính này đi đâu mất rồi? Trang thiết bị của họ đã được chuyển đến đâu", Hanna nói.
Charles Lister, nhà nghiên cứu cấp cao về Syria và chống khủng bố tại Viện Trung Đông, nhận định rằng diễn biến hiện tại không hoàn toàn bất ngờ. Ông nhấn mạnh rằng Tổng thống Bashar al-Assad chưa bao giờ thực sự "chiến thắng" trong cuộc nội chiến ở Syria kéo dài 14 năm qua, và quyền lực của ông đã suy yếu trong một thời gian dài.
"Quân đội Syria chưa bao giờ thực sự mạnh, họ được củng cố và hỗ trợ bởi Nga từ năm 2015, bên cung cấp hỏa lực và chiến thuật. Hầu hết các sĩ quan đều được chọn vì mối quan hệ thân cận với gia tộc Assad", Hamish de Bretton Gordon, cựu đại tá quân đội Anh và cố vấn về vũ khí hóa học cho các tổ chức phi chính phủ hoạt động tại Syria và Iraq, nhận xét với Telegraph.
Phiến quân nổ súng ăn mừng sau khi tiến vào thành phố Homs, Syria ngày 8/12. Ảnh: AFP
" style="margin: 0px; padding: 0px 0px 407.875px; box-sizing: border-box; text-rendering: optimizelegibility; width: 680px; float: left; display: table; -webkit-box-pack: center; justify-content: center; background: rgb(240, 238, 234); text-align: center; position: relative;">
Phiến quân nổ súng ăn mừng sau khi tiến vào thành phố Homs, Syria ngày 8/12. Ảnh: AFP
Từ trước khi liên quân chống chính phủ phát động chiến dịch, vị thế của Tổng thống Assad vốn đã mong manh. Nga lẫn Iran, hai đồng minh quan trọng nhất của Assad, trong thời gian qua có những ưu tiên chiến lược cấp bách hơn chiến trường Syria. Với Moskva là cuộc chiến tại Ukraine, còn các lực lượng thân Iran mà chủ lực là Hezbollah, bị cuốn vào xung đột với Israel.
"Sự sụp đổ của quân đội phản ánh sự suy thoái chung trong các thể chế nhà nước Syria", Jihad Yazigi, tổng biên tập tờ Syria Report, nhận định. "Người dân tại các khu vực do chính quyền kiểm soát cảm thấy sâu sắc rằng không chỉ mọi thứ không cải thiện, mà còn không có triển vọng nào cho việc tình hình sẽ khá hơn".
Theo Lister, kinh tế Syria rơi vào tình trạng kiệt quệ suốt nhiều năm qua. Khi thỏa thuận kiểm soát xung đột tại Syria được ký kết giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga vào đầu năm 2020, tỷ giá đồng bảng Syria so với USD vào khoảng 1.150 bảng đổi một USD. Đến thời điểm lực lượng đối lập bắt đầu tấn công cách đây một tuần, tỷ giá đã tăng lên 14.750 bảng đổi một USD. Ngày 4/12, sau một tuần xung đột leo thang trở lại, tỷ giá tiếp tục tăng lên 17.500 bảng đổi một USD.
Thay vì ổn định đất nước và mang lại chút yên bình cho người dân Syria sau hơn một thập kỷ chiến tranh, cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Syria đã trở nên trầm trọng hơn kể từ khi thỏa thuận được ký kết vào năm 2020. Liên Hợp Quốc báo cáo rằng ít nhất 90% người dân Syria hiện sống dưới mức nghèo khổ. Trợ cấp nhà nước cho nhiên liệu và lương thực đã bị cắt giảm đáng kể trong những năm gần đây.
Natasha Hall, chuyên gia cấp cao tại Chương trình Trung Đông của CSIS, nhận định cho rằng quân đội Syria "tan rã không phải là điều quá khó hiểu". Sau 14 năm nội chiến, họ không còn đủ tinh thần chiến đấu để đối mặt với những cuộc tấn công với quy mô lớn như vừa qua.
"Nhiều người quên rằng quân chính phủ Syria và các lực lượng ủng hộ ông Assad đã mất rất nhiều người trong suốt cuộc chiến. Chúng ta cũng quên rằng cộng đồng Alawite ủng hộ gia tộc Assad đã sống trong cảnh nghèo khổ suốt nhiều thập kỷ. Họ nhận ra không còn nhận được nhiều lợi ích từ chính phủ hiện tại", Natasha Hall nói.
Cục diện Syria. Đồ họa: Aljazeera
" style="margin: 0px; padding: 0px 0px 632.969px; box-sizing: border-box; text-rendering: optimizelegibility; width: 680px; float: left; display: table; -webkit-box-pack: center; justify-content: center; background: rgb(240, 238, 234); text-align: center; position: relative;">
Cục diện Syria. Đồ họa: Aljazeera
Greg Waters, chuyên gia Viện Trung Đông của Mỹ, đánh giá đối thủ của quân chính phủ Syria lần này khác hoàn toàn những lực lượng phiến quân nhỏ lẻ mà họ từng đối mặt trong giai đoạn đầu nội chiến. Họ được trang bị tốt hơn, kỷ luật cao hơn và được tổ chức tốt hơn, dẫn đầu bởi HTS.
Sự chuẩn bị kỹ lưỡng, chiến thuật hợp lý của phiến quân dường như đã khiến quân đội Syria rơi vào trạng thái choáng váng. HTS sở hữu các sĩ quan, đơn vị đặc nhiệm thiện chiến, lực lượng điều khiển drone tinh vi và cả các đơn vị chuyên tác chiến trong đêm. Có thông tin trên truyền thông rằng HTS được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn nhưng Ankara đã bác bỏ điều này.
Ở chiều ngược lại, khi không còn các lực lượng đồng minh chiến đấu thay mình, Tổng thống Assad chỉ còn trong tay "một đội quân suy sụp tinh thần, lãnh đạo yếu kém, trang bị kém và không ai muốn mạo hiểm tính mạng", theo David Des Roches, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh Cận Đông và Nam Á.
"Từ khi Iran và Nga can thiệp quân sự vào năm 2014, đã có nhiều báo cáo cho thấy quân chính quy Syria không được lãnh đạo tốt. Họ không tập trung cải thiện năng lực chiến đấu, không giải quyết được tình trạng tham nhũng tràn lan. Thực tế, phần lớn nhiệm vụ tác chiến những năm qua là do các lực lượng thân Iran dẫn đầu thực hiện, với yểm trợ không quân từ Nga", ông nói.
Thanh Danh (Theo Al Jazeera, CNN, Telegraph, FP)
Phiến quân Syria tuyên bố chính quyền Tổng thống Assad sụp đổ
Phiến quân HTS chiếm các vị trí chiến lược trong thủ đô Damascus, tuyên bố chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad sụp đổ sau 24 năm cầm quyền.
Thế khó của Nga khi phiến quân trỗi dậy ở Syria
Vì xung đột Ukraine, Nga không thể toàn lực giúp chính quyền Syria chống đỡ phiến quân, nhưng cũng không thể từ bỏ đồng minh chiến lược ở Trung Đông.
Phiến quân chiếm thành phố lớn thứ ba Syria
Thủ lĩnh phiến quân HTS tuyên bố lực lượng này đã chiếm Homs, sau khi quân chính phủ rút khỏi thành phố lớn thứ ba Syria.
Lý do quân đội Syria thất thủ chóng vánh
Quân đội thiếu nhuệ khí và kinh tế kiệt quệ, còn lực lượng tinh nhuệ nhất không xuất hiện, đã khiến Damascus thất thủ nhanh chóng, theo chuyên gia.
vnexpress.net
