Ăn Chơi Khó kiểm soát khai thác cát

Hiện tại, Quảng Nam còn đến 13 giấy phép khai thác cát tại 9 địa phương, với tổng công suất khai thác theo thiết kế khoảng 279.664m3/năm. Tuy nhiên, 4 mỏ cát của Đại Lộc và Duy Xuyên trên sông Vu Gia - Thu Bồn là vựa cát lớn nhất, cung cấp chủ yếu cho thị trường vật liệu Quảng Nam.

Ông Lê Đỗ Tuấn Khương - Phó Chủ tịch UBND huyện Đại Lộc cho rằng thị trường cát đã bình ổn. Không còn khan hiếm và giá đã hạ. Sản lượng khai thác đúng công suất thiết kế cho phép. Các chủ mỏ, doanh nghiệp đã cam kết niêm yết, công khai giá bán tại mỏ 150 nghìn đồng/m3...

Các khuyến cáo của chính quyền về việc kiểm soát vệ sinh môi trường bến bãi, gia cố bờ kè sông trước bến, sữa chữa đường sá, lắp đặt đầy đủ trạm cân, hệ thống camera giám sát, lập sổ ghi chép số liệu khoáng sản khai thác... gần như đã được các chủ mỏ, doanh nghiệp thực hiện.

Theo ông Phụng, không doanh nghiệp nào muốn bị phạt tiền hay rút giấy phép khai thác, nên tuân thủ các yêu cầu từ cơ quan quản lý và giấy phép khai thác đã được cấp.

Các thủ tục hành chính về khai thác hay giá cả, số lượng cát cung ứng trên thị trường đã được thực thi sau nhiều cuộc họp bàn giữa chính quyền tỉnh với các địa phương, sở, ngành và doanh nghiệp khai thác.

Có 24 doanh nghiệp đang thực hiện các thủ tục hồ sơ xin cấp, gia hạn giấy phép. Các địa phương có trong danh mục các mỏ khai thác khoáng sản (41 mỏ), chỉ mới có Nam Giang và Phước Sơn đấu giá xong, số còn lại sẽ tiến hành trong nay mai. Tuy nhiên, áp lực lớn nhất của chính quyền, cơ quan quản lý là rất khó để kiểm soát sản lượng khai thác của doanh nghiệp trên các dòng sông hiện tại.

Không biết trong giấy phép khai thác có quy định nào về số lượng thiết bị (tàu hút, tàu vận chuyển, xe múc...) mỗi ngày tại mỏ hay không? Khu vực mỏ mênh mông trên sông, sau một mùa lũ, cát lại tràn về, làm sao có thể đánh giá chính xác trữ lượng còn lại khai thác của doanh nghiệp là bao nhiêu? Cơ quan nào có đủ thời gian để kiểm tra lượng lớn số thiết bị khai thác đang chạy đầy trên dòng sông Vu Gia - Thu Bồn ngày đêm, kể cả việc khai thác “lậu” ngoài phạm vi đã được cấp phép?...

Trong cuộc họp chấn chỉnh khai thác khoáng sản với chính quyền địa phương hồi cuối tháng 2/2023, Đại tá Nguyễn Hà Lai – Phó Giám đốc Công an Quảng Nam cho hay việc quản lý, khai thác cát, sỏi lỏng lẻo ở các địa phương.

Có cả bộ máy, hệ thống giám sát, nhưng thực tế gần như không giám sát được. Sự thiếu chặt chẽ này cũng được ông Nguyễn Việt Xuân - Cục phó Cục Thuế Quảng Nam phân tích là tại các mỏ cát, bến bãi đều có lắp đặt hệ thống camera, nhưng thẻ nhớ chỉ lưu trữ tối đa 20 ngày.

Quá thời gian này hình ảnh sẽ đè lên nhau, làm mất dữ liệu hình ảnh trước đó. Hình ảnh ghi lại qua camera không chứng minh được trữ lượng khai thác thực tế tại các mỏ. Việc giám sát này cần giao cho các huyện quản lý sẽ chặt hơn.