Hiện đại thi trung ưng hữu thiết, Thi gia dã yếu hội xung phong.

.....
Hắn dõng dạc:
- Tao muốn làm người lương thiện!
Bá Kiến cười ha hả:
- Ồ tưởng gì! Tôi chỉ cần anh lương thiện cho thiên hạ nhờ.
Hắn lắc đầu:
- Không được! Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên mặt này? Tao không thể là người lương thiện nữa. Biết không? Chỉ có một cách... biết không! Chỉ có một cách là... cái này biết không?
Chí Phèo rút trong gói lá chuối khẩu súng côn (colt) sáu viên, chỉ vào mặt Bá Kiến mà dõng dạc:
- Bá Kiến, mày phản bội đất nước, có nợ máu với nhân dân, nhân danh cách mạng, mày phải đền tội. Tòa án nhân dân tuyên án tử hình mày, nay tao thi hành án.
... Cả làng Vũ Ðại nhao lên. Họ bàn tán rất nhiều về vụ án không ngờ ấy. Có người khẳng định Tự Lãng và Chí Phèo đã ngồi thuyền lên miền ngược trong đêm, nhưng có người bảo Chí Phèo vẫn hóa trang làm người đánh dậm, bắt cá ở mấy thôn quanh đó, chờ xử cả Lý Cường, Đội Tảo và các vị tiên chỉ trong làng. Ngoài chợ người ta râm ran bàn tán, Tự Lãng là Việt Minh nằm vùng, còn Chí Phèo chính là an ninh hóa trang.
Nhiều năm sau, Chí Phèo mặc chiếc áo màu xanh lá, cùng đoàn người theo lá cờ màu đỏ thắm tiến về làng.



Khẩu Colt 45, tên đầy đủ là M1911.
Đồng chí Chí Phèo thực hiện nhiệm vụ hành động năm 1941, vào sau năm 1939, các cán bộ đội danh dự trừ gian sử dụng 2 khẩu là Colt M1911 hay Col.45, và khẩu Browning Hi-Power. Đồng chí Tự Lãng đã cung cấp cho anh Chí, còn nguồn gốc thì do nhóm Con Nai nhảy dù xuống Việt Bắc và thả tiếp viện, cung cấp cho quân ta.

Trong lúc mơ màng, thình lình chị thấy như có người nào sờ tay vào ngực. Giật mình, chị tỉnh dậy. Ngọn đèn hoa kỳ đã tắt lúc nào, cánh cửa khép kín. Trong phòng tối om. Hoảng hốt chị nắm cái bàn tay ấy và giật giọng hỏi:

- Ai đấy?

Mang tai chị thấy hơi rầm rạm như bị những sợi râu ngắn quét vào rồi thấy có tiếng thì thào.

- Tao! Tao đây. Cụ.... đây. Nằm im.

- Bẩm cụ chúng con là phận tôi tớ...

- Nói khẽ chứ. Tắt đèn nhà ngói như nhà tranh. Tao không cần gì cái đó.

Buông tay, chị vội choàng dậy, tiếng bật diêm đánh xòe, nhanh chóng mấy chiếc đèn hoa kỳ được châm sáng chói. Trong phòng, chín mười người nam nữ mặc áo nâu, quần thâm đứng ngồi lố nhố. Trong tay chị Dậu là khẩu Pặc - Khoọc (Mauser C96) đen bóng. Chị dõng dạc:
- Tôi Lê Thị Đào, cán bộ Việt Minh, bí danh là Dậu cùng các đồng chí hôm nay tới nhà ta để thuyết phục gia đình tham gia ủng hộ kháng chiến.
Sau cái đêm cán bộ về tận nhà thuyết phục quan Cụ ngày hôm đó, thằng xe, thằng bếp đều thay bằng cán bộ Việt Minh. Nhà của quan giờ nuôi giấu hơn 20 cán bộ, chứa truyền đơn, tài liệu. Bù lại các cô, cậu trong nhà đi đâu cũng có cán bộ Việt Minh đưa đón.
Năm 45, đoàn cán bộ mở kho của quan Cụ phát gạo cho nạn dân, rồi tháng 8 dẫn đoàn người tiến về Hà Nội để mít tinh, cán bộ Lê Thị Đào đi hàng đầu, vẫy cao lá cờ sao vàng lấp lánh.


Khẩu súng Mauser C96 mà cán bộ Lê Thị Đào dùng để tăng tính thuyết phục gia đình quan Cụ theo cách mạng, những khẩu này được các chiến sĩ Việt Minh tịch thu từ quân Quốc Dân Đảng trong các trận giao tranh.

Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo gì cho cái vườn của lão. Tôi sẽ cố giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão người giờ đang là Ủy viên xứ ủy Trung Kỳ về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo rằng “Đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn: cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào, giờ anh có thể hiến vườn cho cách mạng...”